Zadania z zakresu zdrowia publicznego, w tym programy polityki zdrowotnej, są finansowane ze środków pozostających w dyspozycji ministra właściwego do spraw zdrowia, innych ministrów lub centralnych organów administracji rządowej, agencji wykonawczych i innych państwowych jednostek organizacyjnych (w tym NFZ) oraz JST. Środki na realizację PPZ JST mogą pozyskiwać z funduszy europejskich oraz w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego.

1. Środki własne JST
Podstawowe źródło finansowania realizacji programów polityki zdrowotnej stanowią środki własne JST. .

2. Środki NFZ
Wykorzystanie środków Narodowego Funduszu Zdrowia jako wsparcia w realizacji PPZ umożliwia ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej Ustawa o ŚOZ) [tekst jedn. Dz.U. 2018 poz. 1510 z późn. zm.]. NFZ może przekazać środki na dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez JST wyłącznie w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych określonych w wykazach świadczeń gwarantowanych. Przeciwdziałając nierównościom w zdrowiu, wynikającym z miejsca zamieszkania, umożliwiono dofinansowanie ze środków NFZ samorządowych programów zdrowotnych w wysokości 80% dla JST o liczbie mieszkańców poniżej 5 tys. oraz w wysokości 40% dla JST o większej liczbie mieszkańców.
Szczegółowe regulacje prawne dotyczące możliwości uzyskania środków z NFZ na realizację PPZ określono w formie rozporządzenia ministra zdrowia [Rozporządzenie z dnia 28 grudnia 2016, 2017, poz. 9]. W celu uzyskania dofinansowania na realizację PPZ organ wykonawczy JST składa wniosek w postaci papierowejdo dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ (dalej OW NFZ) do dnia 1 września poprzedzającego rok rozpoczęcia PPZ. Ponadto dyrektor OW NFZ może ogłosić dodatkowe terminy składania wniosków, uwzględniając wysokość środków przewidzianych na dofinansowanie programów w planie finansowym na dany rok, a także terminy realizacji programów. Do składanego wniosku dołącza się:
• pozytywną opinię Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji dotyczącą: spełnienia przez zawarte w projekcie PPZ interwencje kryteriów właściwych dla świadczeń gwarantowanych, spójności merytorycznej i organizacyjnej z programami zdrowotnymi realizowanymi przez NFZ (w przypadku gdy PPZ dotyczy świadczeń gwarantowanych objętych takim programem), zgodności PPZ z mapami potrzeb zdrowotnych;
• pozytywną opinię wojewody dotyczącą: zgodności planowanego programu z priorytetami dla regionalnej polityki zdrowotnej, zgodności z celami operacyjnymi NPZ.
Dyrektor OW NFZ działając poprzez powołaną komisję dokonuje oceny wniosku oraz załączonych dokumentów, a następnie podejmuje decyzję o dofinansowaniu PPZ uwzględniając wpływ planowanych działań na poprawę stanu zdrowia populacji objętej programem oraz możliwości finansowe OW NFZ. Wnioski rozpatrywane są w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia upływu terminu składania wniosków. W przypadku gdy wniosek nie spełnia wymagań formalnych komisja wzywa JST do uzupełnienia braków w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.
Podjęcie przez dyrektora OW NFZ decyzji o dofinansowaniu programu stanowi podstawę do zawarcia z wnioskodawcą umowy o dofinansowanie programu. Lista zaakceptowanych wniosków w terminie 14 dni od dnia upływu terminu ich rozpatrywania zostaje ogłoszona na stronie internetowej OW NFZ oraz na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej NFZ (lista zawiera nazwę wnioskodawcy, nazwę programu oraz kwotę dofinansowania). JST, których wnioski nie zostały zaakceptowane zostają o tym fakcie powiadomione w formie pisemnej niezwłocznie po ogłoszeniu ww. wykazu. W takim przypadku istnieje możliwość złożenia w terminie 7 dni do dyrektora OW NFZ wniosku o dokonanie ponownej oceny wniosku. Ponownej oceny wniosku dokonuje się w terminie 14 dni, a decyzja dyrektora OW NFZ w sprawie ponownej oceny wniosku jest ostateczna.
Przekazywanie środków na dofinansowanie programu odbywa się w terminach zapewniających finansowanie zobowiązań wynikających z realizacji umowy o dofinansowanie programu lub częściej – jako refundacja poniesionych wydatków. Środki są przekazywane na wydzielony, wskazany w umowie rachunek bankowy JST, której zostały przyznane środki na dofinansowanie programu.
JST w terminie 15 dni od dnia zakończenia realizacji programu, nie później niż do dnia 15 stycznia roku kalendarzowego, następującego po roku, w którym przekazano środki, albo w przypadku umowy wieloletniej po roku, w którym zakończono realizację umowy, przekazuje dyrektorowi OW NFZ sprawozdanie z realizacji programu określające działania podjęte w ramach programu i koszty ich realizacji. Rozliczenie przekazanych środków na dofinansowanie programu odbywa się na podstawie faktycznie poniesionych kosztów wykazanych w ww. sprawozdaniu. JST zwraca OW NFZ środki niewykorzystane. Ponadto w przypadku środków wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem wnioskodawca jest obowiązany do zwrotu równowartości środków wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w terminie 15 dni od dnia stwierdzenia takiego wykorzystania.

3. Pozostałe źródła (środki unijne oraz partnerstwo publiczno-prywatne)
Środki na realizację PPZ JST mogą pozyskiwać również z funduszy europejskich oraz w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. W przypadku środków unijnych możliwość ta dotyczy JST posiadających własne samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. W latach 2014-2020 Unia Europejska przeznaczyła dla naszego kraju 82,5 mld euro. JST uznawane są za ważnych beneficjentów tych środków. Partnerstwo publiczno-prywatne w realizacji PPZ pozwala na współfinansowanie programu ze środków realizatorów.

Zachęcamy do zapoznania się z ofertą:
• opracowania PROGRAMU POLITYKI ZDROWOTNEJ
• szkolenia stacjonarnego „Programy polityki zdrowotnej – opracowanie projektu, źródła finansowania i realizacja w praktyce”
• szkolenia online „Programy polityki zdrowotnej – opracowanie projektu, źródła finansowania i realizacja w praktyce”
• udostępnienia wzorów dokumentacji związanej z realizacją zadań z zakresu ochrony zdrowia (pakiet programy polityki zdrowotnej)

Autor: dr n. o zdrowiu Karolina Sobczyk